شوره سر ، علت ، پیشگیری و درمان  


شوره سر یک اختلال پوستی شایع است که خطر خاصی برای سلامت فرد ندارد؛ ولی  حس ناخوشایندی را برای او ایجاد می‌کند و در روابط اجتماعی نیز تاثیرگذار  است. همچنین در صورت عدم درمان به مرور زمان می‌تواند ریزش مو را نیز به  دنبال داشته باشد.
زمان شروع شوره سر معمولاً بین ۱۰ تا ۲۰ سالگی است و تا ۴۰ درصد از افراد بالای ۳۰ سال را نیز درگیر می‌کند.
شوره سر در واقع همان سلول‌های مرده پوست است که می‌ریزند. سلول‌های پوستی  به طور مداوم بر روی پوست سر ایجاد می‌شوند، بنابراین ریختن سلول‌های مرده  پوست یک روند طبیعی است. گاهی اوقات سلولهای پوست با سرعتی بیشتر از حالت  طبیعی از بین می‌روند و چربی پوست سر باعث می‌شود سلول‌های پوست به هم  چسبیده و به صورت تکه‌های سفید ظاهر شوند.

شوره سر می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود؛ از جمله خشکی پوست، حساسیت به  محصولات مو و بیماری‌های پوستی مانند درماتیت سبورئیک یا اگزما. رشد بیش  از حد نوعی قارچ نیز می‌تواند باعث شوره سر شود. این رشد بیش از حد  می‌تواند ناشی از استرس، هورمون‌ها، چربی زیاد روی پوست سر یا مشکلات سیستم  ایمنی باشد.

شوره سر یک اختلال پوستی شایع است که خطر خاصی برای سلامت فرد ندارد؛  ولی حس ناخوشایندی را برای او ایجاد می‌کند و در روابط اجتماعی نیز  تاثیرگذار است. همچنین در صورت عدم درمان به مرور زمان می‌تواند ریزش مو را  نیز به دنبال داشته باشد.
زمان شروع شوره سر معمولاً بین ۱۰ تا ۲۰ سالگی است و تا ۴۰ درصد از افراد بالای ۳۰ سال را نیز درگیر می‌کند.
شوره سر در واقع همان سلول‌های مرده پوست است که می‌ریزند. سلول‌های پوستی  به طور مداوم بر روی پوست سر ایجاد می‌شوند، بنابراین ریختن سلول‌های مرده  پوست یک روند طبیعی است. گاهی اوقات سلولهای پوست با سرعتی بیشتر از حالت  طبیعی از بین می‌روند و چربی پوست سر باعث می‌شود سلول‌های پوست به هم  چسبیده و به صورت تکه‌های سفید ظاهر شوند.
شوره سر می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود؛ از جمله خشکی پوست، حساسیت به  محصولات مو و بیماری‌های پوستی مانند درماتیت سبورئیک یا اگزما. رشد بیش  از حد نوعی قارچ نیز می‌تواند باعث شوره سر شود. این رشد بیش از حد  می‌تواند ناشی از استرس، هورمون‌ها، چربی زیاد روی پوست سر یا مشکلات سیستم  ایمنی باشد.

علائم شوره سر چیست؟

 شوره  سر یک مشکل پوستی رایج است که با علائم خاصی همراه می‌شود. درک این  علائم  می‌تواند به تشخیص بهتر و انتخاب روش‌های مؤثر درمانی کمک کند.  علائم  شوره سر عبارتند از:

  •  پوسته پوسته شدن پوست سر: این شایع‌ترین  نشانه شوره سر است. پوسته‌ها  ممکن است سفید یا خاکستری باشند و به طور  معمول بر روی موها و شانه‌ها قابل  مشاهده هستند.
  •  خارش پوست سر:  پوست سر می‌تواند به شدت خارش‌دار شود، که این امر ممکن است موجب ناراحتی و  اذیت شود. (درمان شوره و خارش سر با هم انجام می‌شوند.)

  • قرمزی  پوست سر: در برخی موارد، به ویژه اگر شوره سر ناشی از التهاب  پوستی مانند  درماتیت سبورئیک باشد، پوست سر ممکن است قرمز و ملتهب شود.
  • ریزش  موی مختصر: هرچند شوره سر به طور مستقیم باعث ریزش مو نمی‌شود،  اما  خراشیدن مکرر و شدید پوست سر می‌تواند به فولیکول‌های مو آسیب رسانده و   منجر به ریزش مو شود.
  • احساس سفتی پوست سر: برخی افراد ممکن است  احساس کنند که پوست سرشان سفت  و کشیده است، که این می‌تواند ناشی از خشکی و  التهاب پوست سر باشد.

علائم شوره سر شامل ظاهر شدن پوسته‌های سفید مرده در مو و روی شانه‌ها، و  همچنین خارش و قرمزی در ناحیه سر است. پوسته‌های شوره معمولاً در سراسر  پوست سر پخش می‌شوند.

در صورتی که درماتیت سبورئیک علت شوره سر باشد، علائم معمولاً به تدریج  ظاهر می‌شوند. پوست سر خشک یا چرب می‌شود و احساس خارش می کند. همچنین با  مرگ سلول‌های پوستی، آنها تبدیل به پوسته‌های زرد رنگ می‌شوند. معمولا  افراد ایجاد این اختلال را با علائم خارش، خشکی و پوسته پوسته شدن پوست سر  خود تشخیص می‌دهند. در برخی از انواع درماتیت سبورئیک، علائم می‌توانند در  سایر قسمت‌های بدن نیز ایجاد شوند.پوسته پوسته شدن مایل به زرد یا مایل به قرمز می‌تواند روی خط مو، داخل و  اطراف گوش‌ها و یا روی بینی و قفسه سینه ظاهر شود. نوزادان تازه متولد شده  ممکن است بثورات ضخیم، زرد رنگ و پوسته پوسته‌ای روی پوست سر داشته باشند  که به آن کلاه گهواره می‌گویند.

فرق شوره و پوسته سر چیست؟

 شوره سر به پوسته‌های کوچک و سفید رنگی اشاره دارد که به طور معمول از  پوست سر جدا می‌شوند و ممکن است روی موها و شانه‌ها دیده شوند. شوره سر  معمولاً با خارش همراه است و دو نوع دارد:

 شوره خشک: این نوع شوره معمولاً ریز و خشک است و به آسانی از پوست سر جدا می‌شود. معمولاً در فصول سرد و خشک شایع‌تر است. 

شوره چرب: شوره چرب به پوسته‌های بزرگ‌تر و چربی متصل به پوست سر اشاره  دارد. این نوع شوره می‌تواند به موها چسبیده و سخت‌تر جدا شود.

 پوسته‌ریزی پوست سر به وضعیتی اشاره دارد که در آن پوسته‌های بزرگ‌تر،  ضخیم‌تر و اغلب قرمز رنگ از پوست سر جدا می‌شوند. این حالت می‌تواند  نشان‌دهنده وجود بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس، درماتیت سبورئیک یا  اگزما باشد که به درمان‌های تخصصی‌تری نیاز دارند.

انواع شوره


  1. شوره چرب: در این نوع شوره، پوست سر چرب است و به صورت قطعات کوچک سفید یا زرد رنگ ظاهر می‌ شود.
  2. شوره خشک: در این نوع شوره، پوست سر خشک و خز دارد و قطعات شوره برای  مدت زمان طولانی روی پوست سر مانده و به صورت پودری خارج می‌ شود.
  3. شوره مخملی:این نوع شوره به صورت ریز و لخته ها در پوست وجود دارد و به راحتی قابل دیدن نیست.
  4. شوره مرتبط با قارچ: در بعضی از موارد، شوره به عنوان نتیجه‌ ای از قارچی شدن پوست یا عفونت قارچی درمان می شود.
  5. شوره قهوه‌ ای: در این نوع شوره، قطعات شوره به رنگ قهوه‌ ای و قهوه‌ ای تیره است و معمولاً به دلیل خشکی پوست رخ می‌ دهد.
  6. شوره  های مختلف که به علت بیماری‌ های دستگاهی، عوامل محیطی یا عوامل روحی و روانی ایجاد می‌ شوند می‌ تواند نیز وجود داشته باشد

علت ایجاد شوره


یک مشکل متداول پوستی است که معمولاً با تشکیل قطعات کوچکی از پوست خشک بر روی ناحیه‌ های مختلف  سر همراه است. این قطعات پوست خشک به صورت پودری و سفید روی مو ها یا روی  لباس قابل مشاهده هستند. شایع‌ترین علت این مشکل مواد شوینده غیر قابل  تحلیل و تراکم پوست است.

  1. قارچ‌ های میکروسکوپی : یکی از علل شایع شوره، وجود قارچ‌ های  میکروسکوپی بر روی پوست سر است. یک نوع قارچ به نام Malassezia فوق‌ العاده  شایع است و برخی از افراد با حساسیت به این قارچ ممکن است به شوره دچار  شوند.
  2. بیماری پوستی : برخی بیماری‌ های پوستی می‌ تواند باعث ایجاد شوره در شود.
  3. خشکی پوست : شوره  معمولاً در افرادی که پوست سرشان خشک است بیشتر دیده  می‌ شود. پوست خشک کمترین رطوبت را که برای حفظ سلامتی و لطافت نیاز دارد،  حفظ نمی‌کند و این می‌ تواند منجر به خشکی پوست سر و تشکیل شوره شود.

هر یک از علل فوق می‌ توانند منجر به تحریک پوست سر و ایجاد شوره شوند. برای درمان شوره  می‌توان از شامپو ها و محصولات خاص ضد شوره استفاده کرد و نیز به منظور حفظ حالت سلامت پوست سر مراقبت کرد. 

علت شوره سر چیست؟


علت دقیق شوره‌ی سر ناشناخته است. یک  نظریه این است که با تولید هورمون مرتبط است، زیرا اغلب اوقات شوره در  دوران بلوغ شروع می‌شود. در اینجا ما به عوامل دیگر اشاره می‌کنیم:

  •  درماتیت سبورئیک سر:  افراد مبتلا به درماتیت سبورئیک پوست تحریک‌پذیر و چرب و به احتمال زیاد  شوره‌ی سر دارند. درماتیت سبورئیک روی بسیاری از مناطق پوست، از جمله پشت  گوش‌ها، جناغ سینه، ابروها و دو طرف بینی تاثیر می‌گذارد. 
  •  شانه‌زدن ناکافی موها: شانه زدن مو به طور مرتب خطر ابتلا به شوره‌ی سر را کاهش می‌دهد، زیرا به ریزش نرمال پوست کمک می‌کند.
  •  مخمر مالاسزیا: این نوع قارچ در پوست سر همه افراد وجود دارد اما در  برخی افراد به دلایلی مانند تغییرات هورمونی، استرس، تغذیه نامناسب یا  بیماری‌ها، می‌تواند رشد بیش از حد پیدا کند و شوره سر ایجاد کند.
  •  شستشوی نامناسب موها: عدم شستشوی منظم موها و سر، می‌تواند باعث انباشته شدن سلول‌های مرده و چربی‌ها شده و به ایجاد شوره منجر شود.
  •  محصولات مراقبت از مو: برخی شامپوها یا محصولات مراقبت از مو ممکن است باعث حساسیت پوست سر شده و شوره سر را تشدید کنند.
  •  بیماری‌های پوستی: بیماری‌هایی مانند اگزما، پسوریازیس پوست سر، درماتیت سبورئیک می‌توانند باعث ایجاد شوره سر شوند.
  •  رژیم غذایی: عدم مصرف کافی غذاهایی که حاوی روی، ویتامین B و بعضی از انواع چربی‌ها هستند ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهند.
  •  استرس: ممکن است ارتباطی بین استرس و مشکلات پوستی وجود داشته باشد.
  •  سن: شوره‌ی سر از نوجوانی تا میانسالی شایع‌تر است، گرچه می‌تواند در  تمام طول عمر باشد. احتمالا به دلایل مربوط به هورمون‌ها، مردان بیش از  زنان تحت تاثیر قرار می‌گیرند.

 دلیل شوره سر و علت شوره سر کمبود کدام ویتامین است؟

 شوره سر ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود و یکی از این عوامل  می‌تواند کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد. کمبودهای غذایی که  می‌توانند به تشدید یا ایجاد شوره سر کمک کنند عبارتند از:

  •  ویتامین B۶ (پیریدوکسین): این ویتامین در حفظ سلامت پوست، مو و اعصاب  مهم است. کمبود ویتامین B۶ می‌تواند منجر به پوسته پوسته شدن پوست سر شود.
  •  ویتامین B۱۲: کمبود این ویتامین ممکن است منجر به مشکلات پوستی مانند خشکی و التهاب پوست سر شود که می‌تواند به شوره سر منجر شود.
  •  زینک (روی): زینک نقش کلیدی در سلامت پوست دارد و کمبود آن می‌تواند  باعث شوره سر شود. زینک به تنظیم تولید سبوم (چربی پوست) کمک می‌کند و  کمبود آن می‌تواند تعادل چربی پوست را برهم زند.
  •  ویتامین B۲ (ریبوفلاوین): ویتامین B۲ برای حفظ سلامت پوست، مو و ناخن‌ها ضروری است. کمبود ریبوفلاوین می‌تواند منجر به شوره سر شود.
  •  ویتامین B۳ (نیاسین): نیاسین به حفظ سلامت پوست کمک می‌کند و کمبود آن می‌تواند منجر به شوره سر شود.

درمان دارویی شوره سر


دو نوع محصولات درمان شوره سر وجود دارد: عوامل ضد میکروبی و تنظیم  کننده های کراتینه سازی. داروهای ضد میکروبی قارچ ها را از پوست سر خارج می  کنند در حالی که عوامل تنظیم کننده کراتین سازی از پوسته پوسته شدن پوست  سر جلوگیری می کنند.

ترکیبات ضد میکروبی: سلنیوم سولفاید (Selenium disulfide)، كتوكونازول  (Ketoconazole) و سیكلوپیروكس اولامین (Ciclopirox olamine) معروف ترین عوامل ضد میکروبی هستند.

ترکیبات تنظیم کننده کراتینه سازی: اسید سالیسیلیک، گوگرد، کل تار،  روی پیریتیون، کلوبتازول معروف ترین عوامل تنظیم کننده کراتینه سازی هستند.

  • شامپوهای ضد شوره برای درمان شوره سر

از مؤثرترین و رایج‌ترین راه‌های درمان شوره سر، استفاده از شامپوهای  شوره سر است. شامپوهای حاوی مواد زیر ممکن است به جلوگیری و کاهش شوره سر  شما کمک کند.

  • شامپوهای پیریتیون زینک (روی)

پیریتیون زینک به از بین بردن باکتری‌ها و قارچ‌های روی پوست سر کمک می‌کند و در درمان شوره سر، التهاب پوستی و حتی بیماری‌های اگزما و  پسوریازیس اثر دارد. شامپوهای حاوی پریتیون زینک برای اکثر انواع مو مناسب  هستند. حساسیت پوست ممکن است از اثرات جانبی شامپوهای پیریتیون زینک باشد.

  • شامپوهای حاوی قطران ذغال سنگ

قطران ذغال سنگ روند مرگ سلول‌های پوست سر را کند می‌کند و پوسته پوسته  شدن پوست را کاهش می‌دهند؛ بنابراین شامپوهای حاوی قطران ذغال سنگ در درمان  شوره و بیماری پسوریازیس مؤثر هستند. از عوارض این شامپوها می‌تواند تغییر  رنگ در موهای رنگ روشن باشد.

  • شامپوهای حاوی اسید سالیسیلیک

اسید سالیسیلیک چربی بیش‌از حد پوست سر را کنترل می‌کند و با نابود کردن  سلول‌های پوستی مرده از ابتلا به شوره جلوگیری می‌کند. اسید سالیسیلیک  دارای اثر ضد‌عفونی کننده خفیف است. زنان باردار باید با مشورت پزشک از این  شامپوها استفاده کنند.

  • شامپوهای حاوی سولفید سلنیوم

سولفید سلنیوم با قارچ‌هایی که باعث شوره سر می‌شوند مبارزه می‌کند،  ضدعفونی کننده است، باعث کاهش چربی پوست سر شده و برای از بین بردن خارش و  پوسته ریزی سر استفاده می‌شود. شامپوهای حاوی سولفید سلنیوم در درمان شوره  سر بسیار مؤثر هستند؛ اما نباید بدون تجویز پزشک مصرف شوند.

  • شامپوهای حاوی کتوکونازول

کتوکونازول یک ضد قارچ است که می‌تواند از رشد قارچ‌های ایجادکننده شوره  سر جلوگیری کند. شامپوهای حاوی کتوکونازول معمولاً برای درمان عفونت‌های  قارچی پوست کف سر مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین مشکلاتی نظیر شوره‌های  بیش از حد سر و یا ابتلا به بیماری پسوریازیس را رفع می‌کنند.

شامپوی کتوکونازول در دو نوع ۱ درصد و ۲ درصد در بازار موجود هستند. نوع  ۲ درصد این شامپو باید حتماً با تجویز پزشک استفاده شود. سوزش پوست کف سر،  ایجاد برآمدگی‌های جوش مانند خشکی مو، چرب یا خشک شدن مو یا پوست سر،  تغییر بافت طبیعی مو و تغییر رنگ می‌تواند از عوارض جانبی استفاده از  شامپوی کتوکونازول باشد.

پیشگیری‌ از بروز شوره سر

  • نمی توان از شوره سر پیشگیری‌ قطعی به عمل آورد؛ اما برای‌ به‌ حداقل‌ رساندن‌ شدت‌ آن می‌توانیم از روشهای زیر استفاده کنیم.
  • هرگز پوست سر را با ناخن نخارانيد؛ چرا که اين کار ممکن است باعث  ايجاد عفونت گردد. در عوض از نوک انگشتان برای اين کار استفاده کنيد.
  • در محلی که هستيد از يک مرطوب کننده هوا استفاده کنيد تا هوا مرطوب شود.
  • مصرف رنگ مو و محصولات حالت دنده مو که در آنها الکل به کار رفته است را محدود کنيد.
  • به اندازه کافی از ويتامينها به خصوص گروه B در رژيم غذايی خود استفاده کنيد.
  • شانه کردن مرتب موها و قرار گرفتن در معرض هوای آزاد و تمیز تأثیر بسیاری در درمان شوره سر دارد.
  • می‌توانید برای افزايش گردش خون در سر، پوست آن را با نوک انگشتان خود به صورت دايره ای ماساژ دهيد.
  • اگر ميزان شوره سر زياد نيست و در حد متوسط قرار دارد، می توانيد روزی  یک بار موهای خود را با شامپوی معمولی بشوييد. با اين کار تقريباً تمام  شوره سر از بين خواهند رفت. سعی کنيد از شامپوهای معمولی و یا شامپو بچه  استفاده کنيد. شامپوهايی که قدرت پاک کنندگی بالايی دارند، پوست سر را خشک  کرده و موجب می شوند که ميزان شوره سر بيشتر شود.
  • رعایت رژیم غذایی و پرهیز از خوردن چربی‌های حیوانی، پرهیز از  زیاده‌روی در مصرف شیرینی‌ها، شکلات، ‌‌آجیل، ‌غذاهای سرخ شده و پر ادویه و  غذاهایی که روی آنها فرایندهایی انجام گرفته مثل انواع کنسروها و قهوه  غلیظ. خوردن سبزیها و میوه‌ها و مواد پروتئین‌دار به مقدار فراوان برای  درمان شوره سر توصیه می‌شود. غذاهایی که ویتامینهای A، E، B و پروتئین به  حد کافی دارند، از شوره سر جلوگیری می‌کنند.